, Ondotik, [?] alofonoak, esanguratasun desberdinak ezagutzen ditu

. Bestalde,

, 223. taula: iraupenarentzat alofono desberdinen arteko esanguratasun estatistikoa

. Energiaren-neurtzeko and . Errana-izan-da-praat-programaren-bidez, Hiru datu bilduak izan dira lehena, aitzineko /a/ bokalaren erdian, bigarrena dardarkariaren erdian, eta azkena ondoko /a/ bokalaren erdian. Datu horiei esker, beste bi datu atera ahal izan dira: hala nola

. Horretarako and . Da, Hala ere sekzio hau 4 azpi-sekziotan banatuko da hala nola, dardarkari bakunen azpi-sekzioa, dardarkari anizkun apikariena, dardarkari anizkun ubularren ikerketa hirugarren azpi-sekzioan eramanen da eta azkenik, dardarkari guztien konparaketa azken azpi sekzioa eginen dira

, Galtze horretan, generoaren araberako aldagaiarentzat Mann-Whitney probari esker esanguratasun estatistikoa lortu da: U= (Z= -2,612) 63,500; p= 0,008 emazteen batezbesteko heina 12,47 da eta gizonezkoena 21,26. Ez da beste aldagaietan, adierazgarritasun estatistikorik atera. Irabaztearen aldetik, 6,1 dB (sd: 3,91) bildu dituzte. Hots galtzen dutena baino gehiago irabazten dute. Aldagaien arteko konparaketa eramana izan denean

, Energia galtzean, bakunen generoaren araberako aldagaian adierazgarritasun estatistikoa erakutsi dute. Ez da irabaztearen kasuan holakorik gertatu

. Bakunen-alofonoetan,

, Energia galtze desberdinak lortu dira alofono horien artean, vol.8, p.23

, sd: 2,86) irabazi. [?? ] alofonoak ez du galtzen duena baino gehiago irabazten. Eta ez da esanguratasun estatistikorik lortu izan, dB, vol.3

. Honekin-ere, sd: 2,95) galdu ditu baina 5,89 dB (sd: 4,54) irabazi. Honentzat ere, ez da esanguratasun estatistikorik lortu. Azken 3 alofono horietan, agertzen da galtzen dutena baino gehiago irabazi dutela. [r ? ?? ] alofonoa energia gehiena irabazten duena da, vol.57

, 96 dB (sd: 4,21) irabazten dute. Horrek ere erakusten du multzo honek, galtze baino irabazte gehiago ezagutu duela. Aldagaien konparaketa eraman denean, galtzearen kasuan ikusi da generoaren arabera esanguratasun bat lortu dela, eta irabaztearen kasuan ere berdin lortu dela baina euskararen jatorriaren araberan ere adierazgarritasuna lortu da. Hala nola, Studen-T probaren arabera, datuak estatistikoki adierazgarriak dira generoarentzat: T= (a.m= 75) 4,126; p=0,000, eta euskararen jatorriarentzat: T= (a.m= 74,45) -2,085, Ubularren energiaren galtze batezbestekoa, 7,31 dB-koa (sd: 4,66) da. Ubularrek beste 2 dardarkari motek baino askoz gehiago galtzen dute. Hori esplikatzen da dardaratze anitzez osatuak baitira. Aldagaien arteko konparaketa eraman denean, Studen-T probaren arabera esanguratasuna generoaren araberako aldagaian azpimarratua izan da: T= (a.m= 63,019) -5,573; p=0,000. Besterik ez da agertu. Energia irabazterakoan

, 50 da eta gizonezkoena 14,00. [?]-rentzat aldiz: U= (Z=-3,608) 90,000; p=0,00; emazteen batezbesteko heina 16,96 da eta gizonezkoena 31, vol.26

E. Alofonoak, . Du-esanguratasun-estatistikorik, and . Ezagutu, Bestalde energia irabaztearen kasuan, ez da adierazgarritasunik atera [?] alofonoaren kasuan generoarentzat salbu

, probaren arabera datuak estatistikoki adierazgarriak atera dira: U= (Z= -2,585), p.500

, p=0,010; emazteen batezbesteko heina 27,33 da eta gizonezkoena 17, p.8

, 08 dB-ko (sd: 3,47) galtze batekin. Dardarkari anizkun apikariak aldiz, 4 aldiz baizik ez dira erabiliak izan eta 2,88 dezibelioko (sd: 6,02) galtze batekin. Azkenik, ubularrak, 77 aldiz baliatuak izan dira eta 7, Orokorki hartzen badira datuak, ikusten da 224. taulan, bakunak 33 aldiz baliatuak izan direla, vol.5, p.31

, taula: /a/-tik /r/-ra energia galtzerakoan alofonoen arteko esanguratasun estatistikoa Bukatzeko, 230. taulari esker, energia irabaztearen kasuan, alofonoen arteko desberdintasuna ikusiko da, p.36

. Db-ekin, Bestalde energia gehienik irabazten duena, ubular ahoskabetua da, erran nahi baitu, vol.12, p.28

. Kruskal-wallis-probaren-arabera, Eta dararkari multzoentzat egina izan den bezala, 231. taulan, alofonoen arteko desberdintasunen esanguratasuna binan binan Mann-Whitney probaren arabera neurtzen badira, vol.84

D. Lehenik-ikusten,

, Aldagaien arteko konparaketa eramatean

, Formakin azterketan, bakunen alofonoak 4 izan dira. Formakin hastapenean

, Hz-ko (sd: 405,57) batezbestekoa badu; erdian 1973,25 Hz-koa (sd: 697,11) eta bukaeran, 1650 Hz-ko (sd: 378,83) batezbestekoa badu. Ikusten da erdira arte goratze bat ezagutzen duela eta ondotik, alofonoak, vol.1649, issue.2

, Berak alofono osoan zehar, apaltze bat markatzen du. Besteak bezala, ez du adierazgarritasun estatistikorik ezagutu, vol.33

, alofonoak bezala, erdira arte goratze bat markatu du gero apaltze baten markatzeko. Ez da berriz ere alofono honentzat esanahitasun estatistikorik lortu

. Azkenik,

, Erdira arte goratze bat markatua izan da eta ondotik apaltze bat. aldagai desberdinen azterketa eraman denean ez da esanguratasun estatistikorik lortu, vol.5, p.289

. Azpi-sekzio-honen-bidez, Apikariek formakin hastapenean 1692,5 Hz-ko (sd: 451,2) batezbestekoa dute, erdian 1480,5 Hz-koa (sd: 342,14) eta bukaeran, 1447,5 Hz-koa (sd: 280,81)

. Formakinen-azpi-sekzio-honetan, Ubularren formakina beste dardarkariena baino apalagoa da. Berak ere, apalatze bat ezagutu baino lehen goratze bat markatzen du. Formakin hastapenean, aldagaien arteko konparaketa eraman denean, Studen-T probaren arabera adierazgarritasun estatistikoak lortu dira generoaren aldagaian: T= (a.m= 50,59) 4,681; p= 0,000. Formakin erdian, aldagaien konparaketa eraman denean, generoaren arabera Studen-T probaren arabera adierazgarritasun bat ere agertu da: T= (a.m= 75) 2,859; p= 0,005. Baita euskararen jatorriaren araberako esanahitasun estatistiko bat lortu da: T= (a.m= 70,532) -3,021; p= 0,004), Formakin hastapenean, ubularrek, 1404,81 Hz-ko (sd: 245,56) batezbestekoa dute, erdian, 1482 Hz-koa (sd: 292,7) lortu dute eta bukaeran, 1394,81 Hz-koa (sd: 233,91)

, Hz-ko (sd: 172,36) batezbestekoa badu. Beraz gehiengoan beste alofonoek erakutsi duten bezala, honek goratze bat eta ondotik apaltze bat markatzen ditu. Aldagaien konparaketa eraman denean, agertu da [?] alofonoak formakin hastapenean esanahitasunak kasik aldagai guztiekin ezagutzen dituela. Hala nola, Kruskal-Wallis-en arabera, adinaren aldagaien lortzen diren desberdintasunak esanguratsuak dira: Z= (a.m= 2) 9,094; p= 0,011, 1390,94 Hz-ko (sd203,07) batezbestekoa badu, erdian, 1411,24 Hz-koa (sd: 221,7) eta bukaeran, vol.6, p.7, 1398.

*. Zahar, , p.53

, 232.taula: F2 formakin hastapenean [?] alofonoaren adinaren araberako esanguratasun estatistikoa

. Ondotik, Baina lanean erabilia den hizkuntzarentzat ere: U= (Z= -2,312) 10,000; p=0,021; lanean euskaraz ari direnen batezbesteko heina 12,83 da eta erdaraz ari direnena 6,91, eta Euskal Herritik kanpo pasatu duten denboraren arabera ere: U= (Z= -3,317) 0,000; p=0,001; Euskal Herritik joan direnen batezbesteko heina 14,50 da eta sekula joan ez direnena 6,00. Formakin erdian, [?] alofonoak Kruskal-Wallis probari esker, adinaren araberako esanguratasun estatistiko bat markatzen du: Z= (a.m= 2) 7,353; p= 0,025; gazteen batezbesteko heina 6,50, helduena 14,00 da eta zaharrena 9,00. Mann-Whitney probaren bidez binan binan aztertzen badira datuak 233. taulan agertzen den bezala, vol.50

, Azterketa estatistikoaren aldetik, formakin hastapenean, [?] alofonoak generoaren araberako esanguratasun estatistiko bat lortu du: U= (Z= -3,827) 80,500; p=0,000; emazteen batezbesteko heina 29,40 da eta gizonezkoena 14,24. Formakin erdian, generoaren arabera adierazgarritasun estatistiko bat agertzen da: U= (Z= -4,217) 63,500; p=0,000; emazteen batezbesteko heina 30,06 da eta gizonezkoena 13,34, baita, euskararen jatorriaren araberako aldagaiarentzat ere: U= (Z= -2,885) 118,500; p=0,004; euskara etxean ikasi dutenen batezbesteko heina 18,39 da eta euskara eskolan ikasi dutenena 29,92. Azken hau gehitu da, formakin hastapenean, generoaren aldagai baizik ez baita esanahitsua. Formakin bukaeran, generoaren arabera alde adierazgarri bat markatzen du: U= (Z= -4,286) 60,500; p= 0,000 euskara etxean ikasi dutenen batezbesteko heina 30,17 da eta euskara eskolan ikasi dutenena 13, alofonoak, formakin hastapenean 1407,71 Hz-ko (sd: 265,5) batezbestekoa badu, erdian, 1459,31 Hz-koa (sd: 274,94) eta bukaeran, 1353,4 Hz-koa (sd: 230,08), vol.18, p.5

, Ubularren azken alofonoak, [?] alofonoak, hastapenean 1412,33 Hz-ko (sd: 241,02) batezbestekoa badu, erdian, 1633,67 Hz-koa (sd: 372,78) eta bukaeran, 1515,87 Hz-koa (sd: 274,71), euskara etxean ikasi dutenen batezbesteko heina 18,52 da eta euskara eskolan ikasi dutenena 29, vol.72

, Aldiz erdi eta bukaeran esanguratasun estatistiko hau ez da berriz agertzen, vol.10

. Aztertutako-hirugarren-aldagaia, . Jatorriarena-izan-da, and . Ikusi-da-lan-osoan-zehar, Agertzen da adin talde bakoitzean, zaharretan salbu, 2 talde desberdin badirela. 3. dendograma: VegAna programari esker euskararen jatorriaren arabera atera den dendograma SPSS-ren eskala dimentsio anizkunaren mapa berriz hartzen baldin bada, agertzen da 93. irudian, puntu beltzekin direnek euskara eskolan ikasi dutela eta aldiz xuri direnek euskara etxean ikasi dutenak direla. Salbuespenak saihestuz, agertzen da beraz 2 talde badirela ere. Azpiko 93. irudian, agertzen dira beraz 2 talde nabaritzen direla. Eta agertzen da beraz, dendograman inguratutako informanteak, haien taldeetatik desberdintzen diren, vol.94

, Azkenik sekzio honetan landuko den aldagaia, Euskal Herritik kanpo pasatu duten denboraren araberakoa izanen da. 95. irudian agertzen den bezala, elipsa baten bidez

, Berriz ere salbuespenak agertzen dira, baina aitzineko ataletan errana izan da gazteek ez dutela gehienetan Euskal Herritik kanpo joateko denborarik ukan

, Beraz ezker aldean, helduekin nahasita xuriz agertzen da gazteak badirela. 95. irudia: datuen eskala dimentsio anizkuna Euskal Herritik kanpo pasatu duten denboraren arabera sailkatuta

, Beste aldagaietan dendograma desberdinen bidez erakutsia izan den bezala, aldagai horrentzat ere konparaketa 4. dendogramarekin egiten da. Eta agertzen da eskuinaldeko taldean, hots helduen taldean, joan direnak taldearen eskuinaldean direla, eta joan ez direnak ezker aldean

, Zaharretan ere, desberdintasuna ez da baitezpada ongi ikusten. Hala ere zaharretan ikusten da gehienak bederen Euskal Herritik kanpo ez direla joan, p.308

. Ondorioak and . Ondoko-erronkak-lan-honen-helburua, Zuberoako dardarkarien argazki baten ateratzea izan da

. Horretarako, . Lan-egin-da.-eta-inkesten-bidez, . Horri, and . Da, Horrez gain, ikerketa honi esker 2 helburu bete izan dira: alde batetik, lortutako dardarkarien ezaugarri akustikoak deskribatu dira; eta bestetik, aldagaien bidez konparaketak eraman dira. Azterketa diastratikoa emanez gero, Zuberoako aldagai desberdinen arabera azterketa hau eraman da. Aldagaien arteko sailkapen hau erran behar da dardarkarientzat baizik ez duela balio. Ez da honen bidez aldagaien araberako Zuberoako euskalki osoaren sailkapen bat egiten. Gainera, euskalkien kasuan, dialektologia tradizionalean aztertzea ohikoena izan da. Erran nahi baita, herri baten hizkeraren aztertzea hiztun zaharren bidez egina izan dela. Horrez gain azterketa horiek eramaten direnean, beti suposatzen da hiztun guztiek ber maneran hitz egiten dutela. Hau da Zuberoako euskalkia aztertzean adibidez aitzinatzea zubererak forma bakar bat baduela. Euskararen kasuan, eta hemen, zubereraren kasuan, euskalki baten barnean gertatzen diren aldaketez gauza gutxi baizik ez dakigu. Errana eta erakutsia izan den bezala, kasu gutxitan aldakortasun batekin gelditzen gara. Marko teorikoan aipatu bezala, hizkuntza moldagarria eta dinamikoa da

, Gure datuei interesatuz, inkestan zehar dardarkarietan 9 alofono desberdin agertu dira. Hauek, 3 sail desberdinetan banatuak izan dira

, Ikusten da beraz, zaharrek 5 alofonoen bankua badutela gazte eta helduek gehienetan aldiz hirukoa dutenean. Azpimarratzen da zaharren, helduen eta gazteen artean, p.311

, kanpo joan ez direnek talde bat osatzen dutela. Hori ere ez da adinetik oso urrun, gazteetan bat baizik ez baita joan besteak oraindik ez dutelarik denbora ukan. Beraz lan honetan bi erronka nagusi ikusi dira: lehenik, 1966.

, iduriko populazioaren % 0,025a nahikoa den, hemen %0,23-rekin datu gutxi atera dira

. Merezi-luke-datu-gehiagorekin-lan-egitea, Baina bestalde, agertu da ere hautatutako aldagaiek bata bestearekin harremanak badituztela. Horretarako, interesgarria litzateke haien artean loturarik ez duten aldagaiekin lan horren eramatea: adibidez herriak gehituz, edo baserri eta lantegian lan egiten duten hiztunak konparatuz

. Aurrera and . Da, Hala nola, emaitza fidagarriagoen lortzeko, informanteen kopuruaren handitzea ongi litzateke

E. Baina-zergatik, . Ber-lanaren-eramatea-zuberoan-geografikoki-dardarkarien, and . Kokatzeko, Eta behar bada ongi litzateke ere haurrekin ber lanaren eramatea, ikusteko ea eskolan sartu aitzin imitazioari esker ikasten baitute

, Beraz lan horrekin, beste lan zenbaitzuk gara daitezke, vol.11

M. Almeida, Corregida y aumentada, 2003.

J. Arretxe, Basauriko euskara. Basauri, Basauriko udala, 1994.

G. Aurrekoetxea, Euskal Fonetikaren hastapenak. Bilbo: Elkar, 1982.

. _________, Euskalkiak estandarraren uholdepean (Arratiako kasua, pp.167-178, 2003.

, Iparraldeko hizkeren sailkapena (1): Lexikoa. Anuario del Seminario de filología vasca, Julio de Urquijo, vol.38, pp.287-331, 2004.

. _________, Hizkuntza estandarraren eta dialektoen arteko bateratze joerak, Julio de Urquijo, vol.40, pp.133-160, 2006.

. _________, Bariazio soziolinguistikoa Dimako euskaran, Euskalingua, vol.12, pp.17-26, 2008.

J. L. _________-&-ormaetxea, Euskararen Atlas Sozio-geolinguistikoa ikerketaproiektua, Euskalingua, vol.9, pp.157-163, 2006.

D. Autesserre and M. Chafcouloff, L'extraction et la mise en relation des indices acoustiques de /R/ en français: première étape d'une analyse phonétique intégrée, Congrès International des Linguistes N o 16, vol.18, pp.13-35, 1998.

R. M. Azkue and . De, Del acento tónico vasco en algunos de sus dialectos, 1931.

. _________, Morfología vasca. Bilbo: La Gran Enciclopedia Vasca, 1969.

E. Bachoc, Soziolinguistika inkestak -Ipar Euskal Herria, Euskal Kultur Erakundea, 2016.

J. M. Barandiaran, . De, and A. Manderola, Euskalerriko Atlas Etnografikoa. Bilbo: Eusko Jaurlaritza, p.313, 1990.

W. J. Barry, Another R-tickle, Journal of the international phonetic association, vol.27, pp.34-45, 1997.

C. Beckner, R. Blythe, J. Bybee, M. H. Christiansen, W. Croft et al., La lengua es un sistema adaptativo complejo. Lingüística en la Red, 2011.

B. Bilbao, Bermeoko euskera kresaltsua: Aditza eta fonetika, 2002.

B. Blecua-falgueraz, Las vibrantes del español: Manifestaciones Acústicas y Procesos Fonéticos (Doctoral dissertation), 2001.

L. J. Boë, Introduction à la phonétique acoustique, 1972.

P. Boersma and D. Weenink, Praat: doing phonetics by computer, 2016.

L. L. Bonaparte, Langue Basque et langues finnoises. Londres: Strangeways and Walden, 1862.

. _________, Le Verbe basque en tableaux, accompagné de notes grammaticales, selon les huit dialectes de l'euskara,... avec les différences de leurs sous-dialectes et de leurs variétés, Londres: Strangeways and Walden, 1869.

. _________, Etudes sur les trois dialectes basques des Vallées d'Aezcoa, de Salazar et de Roncal, tels qu'ils sont parlés à Aribe, à Jaurrieta eta à Vidangoz, 1872.

. _________, , 1883.

T. G. Bradley and E. W. Willis, Rhotic variation and contrast in Veracruz Mexican Spanish, Estudios de Fonética Experimental, vol.XXI, pp.43-74, 2011.

M. Bucholtz, From 'sex differences' to gender variation in sociolinguistics, vol.8, pp.1802-314, 2002.

T. Bulot and P. Blanchet, Une introduction à la sociolinguistique: pour l'étude des dynamiques de la langue française dans le monde, Archives contemporaines, 2013.

I. Camino, Hizkuntza-aldakortasunari Amiküzetik so, Lapurdum, vol.13, pp.61-80, 2009.

A. Campion, Gramática des los cuatro dialectos literarios de la lengua euskara, 795 orr, 1884.

J. Casenave-harigile, Hiztegia: Français-Eüskara, züberotar eüskalkitik abiatzez, 1989.

. _________, Hiztegia II: Eüskara-Français, Xiberotar eüskalkitik abiatzez, 1993.

J. C. Catford, On Rs, rhotacism and paleophony, Journal of the international phonetic association, vol.31, pp.171-185, 2001.

H. Cedergren, Introducción a la lingüística actual, Koord. H. López Morales, pp.147-165, 1983.

D. Chabanal, L'acquisition de phonèmes variables: influences orthographique et sociolectale. Travaux de didactique, vol.45, pp.87-96, 2003.

H. Charencey, Recherches sur les lois phonétiques de la langue basque, 1866.

F. Chevillet, La communauté linguistique existe-t-elle ?, Orbis, vol.36, pp.5-19, 1991.

N. Chomsky, Syntactic Structures. Mouton & Co, 1957.

E. Coseriu, Einführung in die strukturelle linguistik, 1969.

J. B. Coyos, Quelques observations à propos des occlusives aspirées en basque souletin. Revue de la Société internationale de linguistique fonctionnelle, pp.131-138, 1994.

. _________.-;-l'harmattan, Le parler basque souletin des Arbailles: une approche de l'ergativité, 1999.

. _________, Les onomatopées rédupliquées en basque souletin, Lapurdum, vol.5, pp.13-22, 2000.

. _________, Le souletin: un dialecte basque de France en danger, Actes du XXIe Colloque international de linguistique fonctionnelle. Iasi (Roumanie), 2000.

A. I. Cuza, , vol.26, pp.139-143

. _________, Souletin et batua: pour un duo plutôt qu'un duel, Madeleine de Jauréguiberry Omenaldia -Hommage, Eusko Ikaskuntza, pp.77-84, 2001.

. _________, Zubereraren idazkeraz: ortografia, fonetika eta fonologia. Lapurdum, vol.7, pp.201-219, 2002.

. _________, Batua eta zuberera: euskalki baten dinamika. In Euskalkiak eta bestelako hizkera-moduak eskolan: Arte eta Kulturako V. Topaketak. Bilbo: Euskal Herriko Unibertsitatea, 2004.

. _________, La synchronie dynamique: quelques observations en basque souletin, Iker, Bilbo: Euskaltzaindia, pp.197-206, 2005.

. _________, Xiberotarra Zuberera: le dialecte basque souletin, 2007.

. _________, Zubereraren bilakaeraz adibide batzuk, Mendebaldeak badu Ekialdea, XI. Jardunaldiak, pp.21-38, 2007.

. _________, Dynamique de la transitivité en basque souletin: économie interne, contacts de langues et / ou nouvelle conception de l'agent, Plurilinguisme et traduction Des enjeux pour L'Europe, pp.37-50, 2009.

. _________, De la carte des dialectes basques de Louis-Lucien Bonaparte aux travaux contemporains, Colloque: Le voisinage basco-béarnais, pp.7-28, 2013.

D. Demolin, Some phonetic and phonological observations concerning /R/ in Belgian French, Studies on /R/, Études et travaux, pp.63-73, 2001.

P. C. Delattre, Les indices acoustiques de la parole: Premier rapport, Phonetica, vol.2, pp.226-251, 1958.

. _________ and D. Freeman, A dialect study of American R's by X-ray motion picture, Linguistics, vol.6, pp.29-68, 1968.

, Dictionnaire universel francois et latin, contenant la signification et la definition tant des mots de l'une & de l'autre langue, Compagnie des libraires associés, vol.1, 1752.

P. Eckert, Adolescent social strucure and the spread of linguistic change, Language in Society, vol.17, pp.183-208, 1988.

. _________, The whole woman: sex and gender differences in variation, Language variation and change, vol.1, pp.245-267, 1989.

A. Ensunza, Gernika-Lumoko euskararen aldakortasuna: aldagai fonetiko zenbait (Master's thesis). Euskal Herriko unibertsitatea, 2012.

. _________, Gernika-Lumoko euskararen aldakortasuna: aldagai fonetiko zenbait. BAT Soziolinguistika aldizkaria, vol.90, pp.123-149, 2014.

. _________, Busturialdeko euskararen aldakortasuna denboran eta espazioan (Doctoral dissertation). Euskal Herriko unibertsitatea, 2015.

J. Etchebarne, Gramatika emendakinak Zuberoako euskaraz, 2010.

M. Etchebarne, Les dialectes basques: homogeneite ou dispersion ?, pp.139-166, 2003.
URL : https://hal.archives-ouvertes.fr/artxibo-00000059

. _________, Dynamique historique de la langue basque, variation dans l'espace et changement dans le temps (Doctoral dissertation), École doctorale Concepts et langages, 2012.

M. Etxebarria, Sociolingüística urbana: el habla de Bilbao, 1985.

, Variación sociolingüística en una comunidad bilingüe. Euskal Herriko Unibertsitateko argitalpen zerbitzua: Bilbo Etxebarria Ayesta, _, 1991.

P. Etxegorri, Biarnoko euskaldunak -Historiaren eta hizkuntzen bidegurutzean, 2013.

. Euskaltzaindia, Euskararen Herri Hizkeren Atlasa (EHHA) I-VII. Bilbo: Euskaltzaindia, 2010.

C. A. Fergusson, , vol.15, pp.325-340, 1959.

F. Gadet, La varitation sociale en Français, 2003.

V. Galatà, L. Spreafico, A. Vietti, and C. Kaland, An acoustic analysis of /r/ in Tyrolean. Interspeech, pp.1002-1006, 2016.

I. Gaminde, Bizkaiko aditz trinkoen alokutiboak. Fontes Linguae Vasconum, vol.52, pp.181-240, 1988.

. _________, Nafarroako barietate batzutako perpaus denborazkoez. Fontes Linguae Vasconum, vol.56, pp.165-204, 1990.

. _________, Soziatiboa denbora alorrean bizkaieraz, Eragin Linguistikoaren Ebaluazioa, vol.6, pp.25-32, 1990.

. _________, Urduliz, eta Gatikako Herri hizkeren azterketa linguistikoa (Doctoral dissertation). Deustuko Unibertsitatea, 1992.

. _________, Zubereraren azentuaz. Uztaro, vol.13, pp.107-128, 1995.

. _________, Meñaka berbarik berba. Meñaka: Meñakako udala, 2001.

. _________, Mungia berbarik bera. Mungia: Mungiako udala, 2001.

. _________, Berango berbarik berba. Berango: Berangoko udala, 2004.

. _________, Lezamako berbarik berba. Lezama: Zorrizketan eta Lezamako udala, 2005.

, Dardakarien ezaugarri akustikoez, Euskalingua, vol.8, pp.75-82, 2006.

. _________, Bilboko gazte euskaldunen ezaugarri linguistikoez, Bilbon Mundua ikusi. XIV. jardunaldiak. Bilbo: Mendebaldeko Euskal Kultur Alkartea, pp.35-39, 2007.

. _________ and A. Romero, Generoa eta adina Bermeoko berbaldiaren fonemen eta hotsen frekuentzian. Fontes Linguae Vasconum, vol.113, pp.115-138, 2011.

R. _________, A. Legarra, and H. , Gramatika eta Hizkuntza bariazioa Bermeon, 2012.

A. _________, G. Etxebarria, A. Garay, U. Romero, and A. , Ahoskera Lantzeko Argibideak Eta Jarduerak. Laguntzarako Materiala. Teoria Eta Praktika. Bilbo: Euskal Herriko Unibertsitatea, p.318, 2014.

R. A. _________, N. Eguskiza, and A. Etxebarria, Dardarkari bakunaren alofonoez testu irakurrietan. Fontes Linguae Vasconum, vol.121, pp.121-140, 2016.

E. _________, A. Eguskiza, N. Romero, A. Iglesias, and A. , Dardarkari anizkunaren aldakortasunaz. Fontes Linguae Vasconum, vol.123, pp.29-64, 2017.

L. Gauchat, L'unité phonétique dans le patois d'une commune, Aus Romanischen Sprachen und Literaturen: Festschrift Heinrich Mort, pp.175-232, 1905.

H. Gavel, Éléments de phonétique basque, 1920.

. _________, Réponses souletines à questionnaire linguistique, Revista Internacional des los Estudios Vascos, 1936.

. _________, Une antiquaille linguistique: la prononciation souletine du latin, 1949.

L. Gèze, Eléments de grammaire basque, dialecte souletin: suivis d'un vocabulaire Basque-Français & Français_Basque. Lamaignère, 1873.

I. Gilisasti, Urduliz aldeko berba lapikokoa. Léxico des euskera de Uribe Kosta, Euskara Mankomunitatea, 2003.

G. R. Guy, The sociolinguistic types of language changes, Diachronica, vol.7, pp.47-67, 1990.

P. Hambye, La prononciation du français contemporain en Belgique Variation, normes et identité (Doctoral dissertation), 2005.

J. I. Hualde, Topics in Souletin phonology. Generative studies in basque linguistics, pp.289-327, 1993.

V. Hugo, Préface de Cromwell, 1827.

J. Hutchinson and D. Smith, Introduction, Ethnicity, pp.3-14, 1996.

E. Inchauspe, Le verbe basque. Baiona: Lamaignère, 1858.

. _________, Sur l'origine et les affinités de la langue basque et en particulier sur sa déclinaison, 1866.

.. C. Jaureguiberry-de, Basabürian (en haute soule). Baiona -319, 1952.

K. Johnson, Acoustic and Auditory Phonetic, Blackweel, 1997.

C. Kaland, V. Galatà, L. Spreafico, and A. Vietti, /r/ as language marker in bilingual speech production and perception. Interspeech, pp.515-519, 2016.

W. Labov, The social motivation of sound change, vol.19, pp.273-309, 1963.

. _________, The social stratification of (r) in New York City department stores, The social Stratification of English in, 1966.

. _________, Sociolinguistic Patterns, 1972.

. _________, The relative influence of family and peers on the learning of language, 1976.

. _________, Locating Language in Time and Space, 1980.

. _________, Modelos sociolingüísticos. Madril: Cátedra, 1983.

. _________, Some observations on the foundation of linguistics, Manuscript, University of Pennsylvania, Language Variation and Change, vol.1, pp.85-97, 1987.

. _________, La transmission des changements linguistiques. Languages, vol.108, pp.16-33, 1992.

. _________, Transmission and diffusion. Languages, vol.83, 2007.

. _________, Principles of Linguistic Change: Cognitive and Cultural Factors, vol.3, 2010.

P. Ladefoged and I. Maddieson, The Sounds of the World's Languages, 1996.

R. Lafon, Sur le traitement de u devant le groupe <r plus consonne> en souletin, Revista Internacional de los Estudios Vascos, XXV, pp.173-175, 1933.

. _________, Le système du verbe basque au XVIeme siècle, 1943.

. _________, Remarques sur l'aspiration en basque, Mélanges à Gavel, pp.55-61, 1948.

. _________, Canarias: Inuversitad de la laguna, Contact des langues et apparition d'une nouvelle voyelle: u et ü en basque. Actes du X ème Congres International de Linguistique et de Philologie Romanes III, pp.901-906, 1958.

J. Larrasquet, Action de l'accent dans l'evolution du basque souletin, 1928.

. _________, Phonetique du basque de Larraja (quartier de Barcus), Revista Internacional des los Estudios Vascos, vol.23, pp.153-191, 1928.

. _________, Le basque de la basse soule orientale, 1939.

R. Lass, Phonology: An Introduction to Basic Concepts, 1984.

E. Lawson, J. M. Scobbie, and J. Stuart-smith, Bunched /r/ promotes vowel merger to schwar: An ultrasound tongue imaging study of Scottish sociophonetic variation, Journal of Phonetics, vol.41, pp.198-210, 2013.

G. Ledegen and I. Léglise, Variations et changements linguistiques, Wharton S., Simonin J. Sociolinguistique des langues en contact, ENS Editions, pp.315-329, 2013.
URL : https://hal.archives-ouvertes.fr/halshs-00880476

P. Lhande, Dictionnaire basque-français et français-basque, p.321, 1926.

M. Lindau, The story of /r/. Phonetic linguistics: Essays in honnor of Peter Ladefoged, pp.157-168, 1985.

H. Lopes-morales, Introduccion a la lingüistica actual. Madril: Playor, 1983.

L. Rivera and J. J. , Aplicación del marco de los sistemas complejos adaptativos a un modelo de variación lingüística, Moenia, vol.19, pp.5-24, 2013.

I. Maddiesson, Patterns of sounds, 1984.

. _________, Uvular consonants. The worls atlas of language Structures Online, 2013.

D. Maingueneau, Aborder la linguistique, 1996.

A. Martinet, Economie des changements phonétiques: traité de phonologie diachronique, 1955.

M. I. Massone, Estudio acústico y perceptivo de las consonantes nasales y líquidas del español, Estudios de Fonética Experimental, vol.3, pp.13-34, 1988.

C. Meunier, Phonétique acoustique. Neurophysiologie de la parole, vol.13, 2007.

J. Milroy, Linguistic Variation & Change: on the historical sociolinguistics of English, 1992.

J. Milroy and L. Milroy, Linguistic change, social network and speaker innovation, Journal of Linguistics, vol.21, pp.339-384, 1985.

F. Mispiratçeguy, Hitzthegi eskuara-frantses. Les éditions initiatiques, 1936.

K. Mitxelena, Fonética Histórica Vasca, 1961.

M. Hiriart-urruty and C. , Zubererazko herskarien azterketa akustikoa, 2007.

N. Moutard, Etude phonologique sur les dialectes basques. Diputación Foral de Navarra, 1975.

. _________, Problèmes scécifiques de phonétique et phonologie basques, Euskal Linguistika eta Literatura, pp.115-128, 1981.

N. Nguyen and M. Adda-decker, Méthodes et outils pour l'analyse phonétique des grands corpus oraux, 2013.

M. L. Oñederra, Fonetika Fonologia Hitzez Hitz. Bilbo: Euskal Herriko Unibertsitatea, 2004.

J. L. Ormaetxea, Otxandioko hizkera adinaren araberako bariazioa. Fontes linguae vasconum, vol.108, pp.249-262, 2008.

N. Ortiz-de-pinedo, Las vibrantes del español en habla espontánea. Phonica, vol.8, pp.44-67, 2012.

B. Oyharcabal, La pastorale souletine. Edition critique de Charlemagne, Anuario del Seminario de Filología Vasca, Julio de Urquijo, vol.23, pp.205-274, 1989.

R. M. Pagola, Euskal fonetika Nafarroan, 1992.

T. Peillen, Zuberoako gobernu hizkuntzak eta gure herri hortako euskalkiaren erdal maileguak, 1981.

. _________, Zuberoako euskalkiaren, Basabürüko motaz, ohar batzu, 1984.

. _________, Zuberoako itzal-argiak: (eüskarazko jakilegoak), 1988.

. _________, Zubereraren bilakaeraz ohar batzuk, 1992.

. _________, Parlons euskara: la langue des basques, L'Harmattan, p.323, 1995.

. _________, Les emprunts de la langue basque à l'occitan de Gascogne: étude du dialecte souletin de l'euskara, 1998.

F. Perrin, Les mécanismes inconscients de la perception de la parole (Doctoral dissertation), 2011.

R. Punnoose, An auditoy and acoustic studi of liquids in Malayalam (Doctoral dissertation), 2010.

A. Quilis, Tratado de fonología y fonética españolas. Madril: Gredos, 1993.

I. Rennicke, Variation and Change in the Rhotics of Brazilian Portuguese (Doctoral dissertation). Department of Modern Languages, 2015.

J. Rosnay and . De, Qu'est-ce qu'un système complexe, 2006.

M. S. Sakiko-kajino, Sociophonetic variation at the intersection of gender, region, and style in japanese female speech, 2014.

J. Salaberria-fuldain, Zuberera barkoxtarreko bokalen azterketa akustikoa (Doctoral dissertation), 1998.

F. Saussure, Cours de linguistique générale, 1915.

N. Schiller, The phonetic variation of German /r/. Variation und Stabilität in der Wortstruktur: Untersuchungen zu Entwicklung, Erwerb und Varietäten des Deutschen und anderer Sprachen, pp.261-287, 1998.

S. Klusterra, Hizkuntzen erabileraren kale-neurketa, 2017.

L. Spreafico and A. Vietti, On rhotics in a bilingual community: A preliminary UTI research, Rhotics. New data and perspectives, pp.57-77, 2013.

. _________, The sociophonetic variation of /r/ in Bozen: Modelling linguistic and social variation, International Journal of Linguistics, vol.8, pp.72-88, 2016.

J. Stuart-smith, A sociophonetic investigation of postvocalic /r/ in Glaswegian adolescents, Proceeding of the 16 th International Congress of Phonetic Sciences, pp.1449-1452, 2007.

E. Sturtevant, An introduction to linguistic science, 1947.

S. Tagliamionte, Analysing sociolinguistic variation, 2006.

. _________, Variationist Sociolinguistics: Change, Observation, Interpretation, 2012.

A. Thibault, Phonétique synchronique et diachronique à l'Université Paris-Sorbonne, 2003.

R. L. Trask and R. M. Millar, Trask's Historical Linguistics, Basil Blackwell Ltd, 1986.

. Txillardegi, Fonetika baturuntz, Euskera, vol.24, pp.683-690, 1978.

. _________, Euskal dialektologia. Donostia: Ediciones vascas, 1980.

. _________, Euskal fonologia. Donostia: Ediciones vascas, 1982.

. _________, Euskal Azentuaz. Donostia: Elkar, 1984.

C. Uhlenbeck, Contribution à une phonétique comparative des dialectes basques, Revista Internacional des los Estudios Vascos, vol.4, pp.65-120, 1910.

. _________, La langue basque et la linguistique générale, Lingua, vol.1, pp.59-76, 1947.

L. Unamuno, Adinaren araberako bariazioa Gizaburuagako hizkeran, Euskalingua, vol.16, pp.41-48, 2010.

J. A. Uriarte, Fruizko hizkera: azterketa linguistikoa (Doctoral dissertation), 1995.

W. J. Van-eys, Essai de grammaire de la lanque basque, 1865.

. _________, Grammaire comparée des dialectes Basques. Paris: Maisonneuve. -325, 1879.

C. Videgain, Mitxelenaz eta dialektologiaz, pp.142-153, 1987.

. _________, Enquête lexicale en domaine basque à Ciboure pour l'Atlas des côtes de l'Atlantique. Literatur saileko kuadernoa, vol.10, pp.67-100, 1990.

. _________, Umerik egiten ez duen kabalearen izendapenaz. Iker, vol.6, pp.553-574, 1992.

. _________, Les récits de la menthe en domaine basque : un discours mythique sur le mariage, Bulletin du Musée Basque, vol.139, pp.15-35, 1995.

. _________, Langue basque : diversité et permanence. Pyrénées, pp.379-387

G. _________-&amp;-aurrekoetxea, Haur prodigoaren parabola Ipar Euskal Herriko 150 bertsiotan, Bourciez Bilduma. EHU, 2004.

A. _________, G. Iglesias, and A. , Bourciez Bildumako Euskal Atlasa (BBEA) 1. lexikoa. EHU, 2007.

A. Vietti and L. Spreafico, Phonetic variation of /r/ in a language contact context: The case of South Tyrol Italian, Laboratory Phonology, vol.11, pp.145-146, 2008.

M. M. Vihman, Phonological Development: The Origins of Language in the Child, 1996.

J. Vinson, Premier essai de phonétique basque, 1869.

. _________, La phonétique basque et le néo-latin, À Monsieur J. de Urquijo. Revista Internacional des los Estudios Vascos, vol.8, pp.361-367, 1914.

. _________, La phonétique Basque, Revista Internacional des los Estudios Vascos, pp.5-9, 1920.

R. Wiese, The phonology of /r, Tracy Alan Hall (Hrsg.) Distinctive Feature Theory, pp.335-368, 2001.

. _________, The representation of rhotics, Blackwell companion to phonology, pp.711-729, 2011.

A. Zarraga, Soziolinguistika eskuliburua. Gasteiz: Eusko Jaurlaritza, Soziolinguistika klusterra, 2010.

K. Zuazo, Anuario del Seminario de Filología Vasca, Julio de Urquijo, vol.23, pp.609-650, 1989.

. _________, Deba ibarreko euskara. Dialektologia eta tokiko batua, Euskalkiak. Euskararen dialektoak. Elkar, 2006.

. _________, El euskera y sus dialectos, Alberdania, 2010.

Z. Calvet, L. J. Glotte-coup, and P. De,

L. J. Calvet, FRICATIVE CONSONNE

L. J. Calvet, VIBRANTE CONSONNE